Ks. Dr. M. Sieniatycki -WNIEBOWZIĘCIE NMP (Studyum teologiczne) cz.VI

Tagi

Benedykt XIV, Ks. Sieniatycki, martyrologia, Ojcowie Kościoła, Wniebowzięcie, św. Hieronim

1. Dowód z Martyrologiów.

     Ważnym dokumentem świadczącym o istnieniu święta Wniebowzięcia M. B. w Kościele katolickim, są Martyrologia lub kalendarze. Dla zrozumienia ich wielkiej wagi w kwestyi nas obchodzącej, również dla lepszej oryentacyi w tem, co poniżej powiemy, sądzimy, że nie od rzeczy będzie, podać krótką historyę powstania i rozwoju martyrologiów.

 

Za czasów prześladowań Kościoła, spisywali chrześcianie zeznania swych współbraci, męczenników, opisywali męki przez nich poniesione, cuda, jakie się nieraz za ich wstawiennictwem zdarzały. W Pontyfikale rzymskim jest powiedziane, że św. Klemens papież, podzielił Rzym na siedm rejonów i w każdym ustanowił wiarygodnego człowieka, zwanego notariuszem, który miał spisywać akta męczenników, przynależnych do jego rejonu; papież znowu św. Fabian przydzielił nadto do tej pracy 7 subdyakonów, nadzorujących wspomnianych notariuszów. Zwyczaj ten, wprowadzony w Rzymie naśladowały inne sławniejsze Kościoły na prowinyach, jak w Lyonie, Smyrnie, ALexandryi igdzie indziej.

 

Wnet okazała się praktyczna strona tych zarządzeń. Chrześcianie poczęli, mając takie akta, odczytywać je w rocznicę męczeństwa swych bohaterów wiary, którą oni prześlicznie „dniem urodzin, dies natalis” nazywali, a po przeczytaniu posyłali je innym Kościołom, aby i one w wierze się krzepiły i utwierdzały. Ponieważ przenoszenie odnośnych aktów było uciążliwem, porobiono z czasem krótkie z nich wyciągi i tak skrócone akta męczeńskie nazywają się martyrologia. Podają imię męczennika, króciutką jego biografię, rodzaj męczeństwa, cuda na jego wstawiennictwo zdziałane, wszystko w kilku zdaniach. Z czasem zamieszczano w martyrologiach imiona nie samych tylko męczenników, ale także i zwykłych świętych, biskupów itd. i również krótką ich biografię podawano. Potem w każdy dzień roku odczytywano w kościołach imiona i życiorys przypadającego na ten dzień jednego świętego, lub więcej, i tak pamięć ich święcono. W martyrologiach zapisywano także święta Pana Jezusa, Matki Bożej lub świętych, uroczyście w Kościele obchodzone. Stąd to martyrologia są niezmiernej wagi dla historyi kościelnej, dogmatyki i innych działów nauk teologicznych. Wskazują n. p. jak dawno zaczęto obchodzić w Kościele jakie święto, jak je rozumiano, a tem samem są świadectwem wiary wiernych w owych czasach, z których martyrologia pochodzą, w odpowiadające tym świętom tajemnice boże.

Ks. Dr. M. Sieniatycki -WNIEBOWZIĘCIE NMP (Studyum teologiczne) cz.V

Tagi

dogmat, Grzegorz Wielki, kościół, Ks. Sieniatycki, Leon IV, liturgia, Mikołaj I, Wniebowzięcie

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA.

ROZDZIAŁ PIERWSZY.

Dowody, uzasadniające prawdę Wniebowzięcia M.B. z ciałem i duszą.

 

1. Dowód liturgiczny.

 

1.       Pierwszym świadkiem obchodu święta Wniebowzięcia M. B. w kościele zachodnim, jest św. Grzegorz, biskup z Tours († 596). W dziele swojem: De gloria Martyrum opowiada o cudzie, jakiego sam był świadkiem w wigilię Wniebowzięcia M. B. Oto jego słowa: „Uroczystość święta M. B. obchodzi się w połowie jedenastego miesiąca… Kiedy się ta uroczystość zbliżała, poszedłem celebrować wigilię. Kiedy wśród ciemnej nocy, zdążałem do kościoła spostrzegłem z daleka taką jasność bijącą z jego okien iż myślałem, że tysiące w nim świec musi płonąć. Sądząc tedy, że pewnie ludzie pobożni mię uprzedzili w święceniu wigilii, przychodzę do drzwi, pukam, lecz nikogo nie znajduję, drzwi zaś zastaję zamknięte na klucz”[1]. Opowiada dalej, święty Ojciec, jak przywołał zakrystyana otworzyli bramę, a cudowne zjawisko znikło.

 

Z opowiadania przytoczonego wynika, że święto Matki Bożej było w połowie jedenastego miesiąca w Galii obchodzone i to z wielką uroczystością, kiedy już w wigilię święta tłumy pobożnego ludu, z zapalonemi świecami do kościoła, zwykły były przychodzić. Nie ulega zaś wątpliwości, że święty pasterz, przez święto Matki Bożej, w połowie jedenastego miesiąca obchodzone, rozumie święto Wniebowzięcia M. B., bo jak nas różne martyrologia pouczają, o czem będzie mowa poniżej, święto Wniebowzięcia M. B. obchodzono pierwotnie 18 stycznia. Starzy rozpoczynali liczenie roku z pierwszym miesiąca marca[2]. Jedenasty tedy miesiąc roku był styczeń. Że znowu, w czasie św. Grzegorza z Tours, przez Wniebowzięcie M. B., rozumiano wzięcie jej z ciałem i duszą do nieba, okazuje się ze słów tego samego świętego, który w 4 rozdziale wspomnianego dzieła, opisawszy ostatnie chwile życia Maryi, tak dodaje: „I oto znowu stanął przy niej (Maryi) Pan i kazał ciało święte zanieść na chmurze do nieba gdzie teraz razem z duszą… zażywa dóbr wiecznych, które końca mieć nie będą”[3].

Ks. Dr. M. Sieniatycki -WNIEBOWZIĘCIE NMP (Studyum teologiczne) cz.IV

Tagi

dogmat, herezja, Ks. Sieniatycki, norma wiary, rozwój dogmatu

1. Norma wiary.

 

     Sobór Watykański w konstytucyi Dei Filius cap. 3. taką wskazuje normę wiary katolickiej: „Wierzyć powinien katolik w to wszystko, co się znajduje w słowie bożem pisanem, lub tradycyą przekazanym, a przez Kościół czy to uroczystym dekretem, czy to przez zwyczajne i powszechne nauczanie, jako przez Boga objawione, do wierzenia bywa podawane”[1].

 

Słowami temi wyróżnia sobór normę bliższą naszej wiary i dalszą. Objaśnimy tę rzecz bliżej.

 

Co Bóg objawił, o tem katolik wie z nauki Kościoła świętego. Kościół czy to w uroczystej definicyi, czy przez zwyczajne, codzienne nauczanie, głosi wiernym prawdy boże. Ale, że Kościół nauczający nie tworzy sam dogmatów, ani tez nowych więcej nie otrzymuje objawień, przeto i te prawdy które dziś głosi, odebrał przekazane od Kościoła nauczającego ubiegłej epoki, i tak dalej wstecz szło aż do czasów Apostolskich. Choćby tedy pismo św. nie istniało, ani żadne dokumenta z przeszłości nam nie pozostały były, my zawsze nieomylnie wiedzielibyśmy, w co mamy wierzyć i jakie prawdy są objawione. Każdy jednak to łatwo pojmie, że bardziej odpowiadało naturze rzeczy takie zrządzenie Opatrzności bożej, żeby prawdy boże zostały utrwalone w jakich, nie tak łatwo, jak słowo mówione, podpadających zapomnieniu pomnikach n. p. w pismach, rzeźbach, malowidłach i t. p. Sam też Bóg natchnął niektórych ludzi, aby prawdy przezeń objawione spisali w księgi, zwane dziś pismem św. Przez to nauka objawiona zachowała swoją żywość, jędrność. Nie chodziło bowiem tylko o suche wyliczenie dogmatów, ale także o utrwalenie i przekazanie potomności samego sposobu, a jaki Bóg ludziom pewne prawdy ogłosił. Porównania, wyrażenia natchnione, figury krasomówcze, wszystko to ożywia samą prawdę objawioną i zostawia na umyśle czytającego, bez porównania głębsze wrażenie, niżby to samo gołe zrejestrowanie dogmatów uczynić mogło. Pismo św. tedy jest normą naszej wiary ale dalszą. Nazywa się dalszą, bo jak już powiedzieliśmy, źródłem wiary bezpośredniem i dlatego bliższem dla nas jest nauczanie Kościoła świętego. Do kościoła też należy wykładać nam autentycznie pismo św. i dawać niemylne jego zrozumienie. Tak, że regułą naszego wierzenia jest pismo św., ale według rozumienia nauczającego Kościoła.

 

Ks. Dr. M. Sieniatycki -WNIEBOWZIĘCIE NMP (Studyum teologiczne) cz.III

Tagi

dogmat, herezja, Ks. Sieniatycki, nieomylność Kościoła, rozwój dogmatu

3. Przyczyny, sprowadzające rozwój dogmatów.

 
Najczęściej okazyą do rozwoju dogmatu były powstające nowe herezye. Rzecz to całkiem naturalna. Jak wyżej powiedzieliśmy, wiele prawd objawionych spokojnie było wierzonych, pośrednio w innych prawdach. Kiedy zaś je heretycy poczęli wprost zaczepiać, musiał ich Kościół bronić. Nie wystarczyło już wierzyć tylko pośrednio w te prawdy.

 
Trzeba było wiernych ostrzec, że prawdy przez heretyków w wątpliwość podawane lub nawet zaprzeczane, są przez Boga z wszelką pewnością objawione. Następowało wtedy owo studyum, o którem mówiliśmy w poprzednim paragrafie dokumentów wiary, i dochodzono do przekonania, że prawda przez heretyków napastowana, jest rzeczywiście przez Boga objawioną, i Kościół, jako nieomylny nauczyciel prawdy bożej, podawał ją wszystkim wiernym do wyraźnego, bezpośredniego wierzenia.
Herezyę to, jako okazyę rozwoju dogmatu, podaje św. Augustyn w tych słowach: „Wiele prawd było zakrytych w Piśmie św., a kiedy heretycy odcięci od Kościoła zostali, poczęli go kwestyami różnemi niepokoić: wtedy okazały się jawne te prawdy (przez badanie), które były dotąd skryte i zrozumianą została wola boża”.

Ks. Dr. M. Sieniatycki -WNIEBOWZIĘCIE NMP (Studyum teologiczne) cz.II

Tagi

dogmat, Ks. Sieniatycki, rozwój dogmatu

Kościół wraz z prawdami objawionymi, otrzymał pomoc Ducha św., by prawdy objawione nieomylnie rozwijał jeśli będzie potrzeba, to, co w nich implicite było zawarte, explicite, jako objawione, głosił.

Część ogólna.

O definicyi dogmatycznej.

1. Jakie prawdy mogą być przedmiotem definicyi dogmatycznej?

      Tylko te, które Bóg objawił. Bóg „rozmaicie i wielą sposobów, mówiwszy dawno ojcom przez proroki, naostatek tych dni mówił do nas przez Syna, którego postanowił dziedzicem wszystkiego, przez którego uczynił i wieki” (Żyd. 1. 1-2).

 
Jezus Chrystus ogłosił swą naukę Apostołom i polecił im: „nauczać wszystkie narody” (Mat. 28.19). Zesłał potem na nich Ducha św., który ich „nauczył wszystkiego i przypomniał im wszystko, cokolwiek im (Chrystus) powiedział” (Jan 14. 26).

 
Z tych, choćby tylko, słów P. Jezusa, a możnaby wiele innych, odnoszących się do tej materii przytoczyć, wypływa już, że objawienia boskie, skończyły się ze śmiercią ostatniego Apostoła (Mogły być i po śmierci Apostołów, objawienia prywatne, ale te nie są przeznaczone, jako przedmiot wiary, dla całego Kościoła, przeto do naszej kwestyi nie należą.). kościół więc, po śmierci Apostołów, nie otrzymuje już więcej nowych objawień, ale prawdy przez Apostołów, jakby w depozyt mu oddane, ma wiernie przechowywać, i takowe według potrzeby i swego uznania, ogłaszać wiernym. Kiedy zatem Kościół ogłasza jaki dogmat wiary, nie czyni tego, jakby na podstawie świeżo otrzymanych objawień, ale stare prawdy, Apostołom przez Boga objawione, a jemu, Kościołowi, przekazane, wyjmuje ze swego depozytu i ludziom jako prawdy boże do wierzenia podaje. To lepiej jeszcze czytelnik zrozumie z następnego ustępu.

 

Ks. Dr. M. Sieniatycki -WNIEBOWZIĘCIE NMP (Studyum teologiczne) cz.I

Tagi

dogmat, Ks. Sieniatycki, nieomylność Kościoła, Wniebowzięcie

Kościół naucza nieomylnie, nietylko prawdy przez Boga mu objawione, ale i prawdy naturalne, jeśli te w ścisłym zostają związku z objawionymi, a także nieomylnym jest w głoszeniu prawd, które nazwać można nawpół objawionymi, czyli konkluzyj teologicznych, wnioskowaniem rozumowem z prawd objawionych wysnutych.

Przedmowa

Jak powstała niniejsza rozprawka?

 
Byłem zaproszony przez Komitet Kongresu Maryańskiego we Lwowie – zwołanego przez Sodalicye na 28 i 29 września 1904 – do wygłoszenia odczytu na temat: Podstawy teologiczne do dogmatycznego ogłoszenia Wniebowzięcia Maryi z ciałem. Materyału do tej pracy nagromadziło się dosyć. Niepodobna było wszystek umieścić we wspomnianym odczycie. Przyszła mi tedy myśl napisania osobnej książki na podobny temat. Myśl ta spodobała mi się, raz, że w ten sposób Matce Najświętszej Niepokalanej, w roku jubileuszowym ogłoszenia dogmatu Niepokalanego Jej Poczęcia, oddam hołd, na jaki mię stać, powtóre, że materiał odnośny, rozrzucony po różnych miejscach, zbiorę w jedną całość i w języku ojczystym pomnożę i tak niezbyt bogatą literaturę teologiczną; a może i jaką nową myśl, w kwestyi bądź co bądź ciekawej, rzucę, lub choćby tylko już znaną, jaśniej przedstawię.

 
Jakiż jest układ książki? Układ wynika z celu zamierzonego. Celem zaś jest wykazać, że prawda Wniebowzięcia z ciałem N. M. Panny nadaje się do definicyi dogmatycznej. Oczywiście zaraz nasunęło się pytanie, jakie prawdy mogą być przedmiotem definicyi dogmatycznej? Odpowiedź na nie i na inne, jemu pokrewne, dałem w części ogólnej rozprawki.

 
Pytanie w temacie zawarte – sądziłem – będzie można rozstrzygnąć, jeśli się wykaże, że wiara w cielesne Wniebowzięcie Maryi była w kościele od najdawniejszych czasów, a potem, że geneza tej wiary nie da się inaczej wytłumaczyć, jak tylko pozytywnem objawieniem pomienionej prawdy.

Monopol państwowej szkoły

Tagi

dzieci, Ks. Sieniatycki, rodzina, szkoła, zagrożenia

 

Ten widok jest już niestety rzadkością, czego przyczyną jest odejście od klasycznej pedagogiki tak w szkołach jak i w rodzinach.

Monopol szkolny może być rozumiany w ścisłem i szerszym znaczeniu. Monopol szkolny w ścisłem znaczeniu polega na tem, że tylko państwo może szkoły otwierać i kierować niemi, szkoły prywatne są zakazane. W szerszym znaczeniu monopol szkolny dopuszcza szkoły prywatne, ale tylko za pozwoleniem i kontrolą państwa.
a) Monopol szkoły podstawowej jest wdzieraniem się w prawa, przysługujące w pierwszym rzędzie rodzicom. Rodzice mają święty obowiązek, przez Boga im nałożony, dbać o wychowanie swych dzieci w sposób, jaki uważają za słuszny i stosowny. W wykonaniu tego obowiązku i prawa nie powinni być krępowani przez państwo. Skoro atoli państwo przywłaszcza sobie prawo monopolu szkolnego, tem samem ogranicza prawo rodziców, nadane im przez Boga, w wyborze szkoły, odpowiadającej ich zapatrywaniom wychowawczym. Może się bowiem zdarzyć, że wierzący rodzice katoliccy będą moralnie zmuszeni posyłać dzieci do szkoły państwowej bezwyznaniowej lub prowadzonej przez nauczycieli niekatolickich lub wprost o pojęciach wrogich katolicyzmowi, ateistów i t. p. monopol państwowy jest więc nie tylko wdzieraniem się w prawa rodziców, ale i gwałceniem ich sumień i sumień dzieci. Bo albo wbrew swemu sumieniu będą rodzice posyłać dzieci do szkoły państwowej, albo dzieci zostaną bez wszelkiej nauki.